ОҚО Сарыағаш ауданы Жемісті ауылы

№14 Алыбай батыр атындағы жалпы орта мектебінің

тарих пәнінің мұғалімі Омарбекова Зауреш Касымбековна

еңбек өтілі:26 жыл

Қазақ хандығының 550 жылдығы қарсаңында тарихи эссе

 «Тәуелсіздік төркіні бабалар саясатында»

 Ұлт пен мемлекет тарихын сөз еткенде жеке саяси тұлғалардың атқарған ісі мен қызметіне тоқтамай өту мүмкін емес. Қазақтың тереңге бойлайтын тарихында саяси қызметі ерекше дараланған. Керей хан мен Жәнібек хан, Қасым хан мен Әз-Тәуке, Әбілқайыр хан, Абылай хан т. б. көрнекті қатары бар. Қазақ билеушілері әр тұста, әр қилы мәселеге бір-біріне қарағанымен түптеп келгенде, қазақтың сол замандағы халықтарының жағдайын реттеуде бір бағыт, бірдей саясат  ұстануы дербес ел, тәуелсіз мемлекет болу.

    Халқымыздың тарихындағы кезеңдеп мемлекеттік құрлым бастау алған , этникалық тұрғыдан түбегейлі дараланып, жетіліп қазақ деп аталатын жаңғырған халықтың дүниеге келуге ұлы дүмпу болған негізгі оқиға Керей хан мен Жәнібек ханның бұрыннан Тоқай Темір (Жошының үшінші ұлы) ұрпағы билеген Көк Орда территориясы-Шығыс Дешті Қыпшаққа билік жүргізген Барақ хан дүниеден өткен соң, оның орнына Шайбани (Жошының бесінші ұлы) тұқымынан шыққан Әбілхайыр хан үстемдігіне қарсы күрескен. Қазақ тайпаларын бастап Шудың солтүстігіндегі Қозыбасы деген жерге Орда тігіп, дербес хандықтың туын көтеруінен басталған.

    Бұл 1465 жылғы оқиға еді.

    Хандардың басты мақсаты-қазақ тайпаларының саяси тұрғыда бірігіп Қазақ хандығын құру еді. М.Х.Дулатидің "Тарихи-Рашиди" еңбегінде  "Қазақ хандығының құрылған уақыты 1465-1466 жыл"- деп көрсеткен. Қазақ хандығының құрылған аумағы солтүстігі Балқаш көлінің Қаратал өзені құйылысына дейінгі жерді алып жатты. Батысында Сырдарияның оңтүстік жағындағы Түркістан, Сауран, Созақ, Сығанақ қалаларын қамтиды. Ал шығысында және оңтүстігінде Моғолстанмен шектесті.

   Қазақ халқының құрамындағы ру-тайпалар көшпелі мал шаруашылығымен шұғылдануы осы жеке-жеке хандықтардың арасындағы бәсеке, бақталас өз алдына өрбісе бір хандықтың ішіндегі өзара талас-тартыстың өзі шектен асқан еді. Мұның бар ауыртпашылығы қара халықтың басына түсті. Дәл осы орайда Жәнібек пен Керей батыл қимылдап, Қазақ хандығының іргесін біржолата орнықтырды. "Жәнібек хан Барақ ханның бел баласы, Керей хан Барақ ханның

ағасы Болат сұлтанның баласы еді. Яғни Жәнібек пен Керей немере".

  Ата дәстүр бойынша Қазақ хандығының тақ иесі жолы үлкен Керей хан болуы, қазақ тарихындағы айрықша тұлға Жәнібек Орданың ақыл иесі болады.

Әз-Жәнібек хан аталуындағы "Әз"-сөзі арабтың "ғазиз" деген сөзінің өзгерген түрі болып, қадірлеу, сыйлауға қаратылған. Оның әділеттілігі, ақылдылығы, көрегенділігі үшін Әз Жәнібек хан деп атағаны хақ. Керей хан Әз Жәнібек хан екеуі бірігіп қимылдап, Қазақ хандығының күш қуатын арттырып мерейін биікке көтерді. Қазақ Ордасының астанасы қасиетті Түркістан қаласы, біртұтас қазақ хандығының ұраны "Алаш", мемлекеттің таңбасы "Төре таңба" болып белгіленді.

  Басқаруға қолайлы болу үшін жалпы қазақ қауымы жеті сатыдан қаланды: ауыл-ауылбасы, ата-аймақты-ақсақал, руды-рубасы, арысты-би, ұлысты-сұлтан, жүзді-хан, хандықты-қаған басқарды. Көптеген хандар билік басына келіп өз саясатын жүргізді.

   Қазақ халқының тарихында ақыл-қайратымен ұмтылмастай із қалдырған Қасым хан (1511-1523жж) болды. Қасым хан Әз Жәнібектің баласы.

Атақты тарихшы Мұхамед Хайдар Дулати: "Қасым хан бүкіл Дешті Қыпшаққа билік жүргізді. Оның қарулы халқының саны миллионнан асатын. Шыңғыстың ұлы Жошы ханнан соңғы жерде бұл жұртта Қасымнан асқан құдіретті хан болған жоқ"-деген.

   Қазақ халқының қуатты ең артқан уақытты XVI ғасыр алғашқы ширегінде Қасым ханның кезінде болды.

 Қасым хан жаңа тәртіп жүйесін енгізді "Қасым ханның қасқа жолы"-деп аталады.

  Қасым ханнан кейін Қазақ хандығының тағына бірнеше хандар отырды. Қан төгіс соғыстар болды, ел басына қиын күндер туды. Жоңғарлармен соғыс қазақ хандығының іргесін шайқалтты.

  Қазақтың жоңғар шапқыншылығына қарсы Есім хан, Жәңгір хан тұсында мемлекетті сақтап қалу, жерді, елді қорғау мақсатына жан аямай күрескендігін тарих дәлелдеді.

  Қазақ хандығын сақтап қалуда қайтпас қайсарлығымен, ақылдылығымен келер ұрпақты бақытсыздықтан сақтау үшін күрескен Еңсегей бойлы ер Есім

деп тарихтағы ірі тұлға ретінде танылды.

-1680жыл Салқам Жәңгір ханның баласы Тәуке хан (1680-1715жж) халықтың қалауымен хан болды.

Тәуке хан мұрагерлік жолмен Қазақ хандығының билік тізгінін қолға алып әке ісін алға жалғап оның саясатын жүргізгенімен өзіндік жаңа жолменде жүрді.

Елдің іргесін аман сақтауда сыртқы саясаты бірлікпен жүргізіп анталаған көп дұшпанға бел алдырмаған.

Елдің ішкі жағдайын реттеудегі саяси және құқықтың орнатылуы "Қасым ханның қасқа жолы", "Есім ханның ескі жолы" сияқты. Әдеп  өлшемдерін жаңғыртып "Жеті жарғы" аталатын жаңа заң жүйесін енгізді. Тәуке хандықты билеуде негізінен әр жүздің билеріне арқа сүйеген.

Ұлы жүзде-Төле биге, Орта жүзде-Қазыбек биге, Кіші жүзде-Әйтеке биге, Қарақалпақтарда-Сасық биге, Қырғыздарда-Қоқым биге.

Осындай алмағайып заманда халықтың басын қосып елдің бірлігін берекесін кетірер ішкі дау-жанжалды барымтаны тыйып, елді ымтымақта ұстау мақсатында игілікті іс-қимыл жасау арқасында қазақ хандығы жақсарды. Ерді ел қолдаса-береке, ханды ел қолдаса-мереке екенін көрді.

Сол себепті де Тәуке хан ел билеген кез-халық есінде "алтын ғасыр" немесе "қой үстіне бозторғай жұмыртқалаған" тыныш берекелі заман болып қалды.

Тәуке ханның тұсында тұрақты мемлекеттік органдар: хан кеңесі, билер кеңесі жұмыс істеп, жыл сайын үш жүздің шонжарларының съезін өткізіу

қалыптасты. Тарихқа "Жеті жарғы" деген атпен енген. Тәуке ханның заңдарын зерттеушілер Қазақстанның бұған дейінгі қолданып келген әдеттегі құқық нормаларының бір жүйеге келтіріп, толықтырылған нұсқасы деп қабылдайды. Қазақ қоғамына түбегейлі өзгерістер ірі реформалар еңгізген Тәуке ханның еңбегінің көрінісі осында. Сондықтан да халық оны "Әз Тәуке" деп аруақтап, әулие тұтады.

XVII-XVIIIғасыр қазақ халқының басына ауыр қайғы-қасіретті жоңғарлардың туғызғаны белгілі. "Ақтабан шұбырынды, алқакөл сұлама" оқиғасы барысында қазақ халқының үштен екідейі қырылып, жазықсыз

жандардың қандары төгіліп, қабырғалары сөгіліп, еріксіз егілуге мәжбүр болған. Ел басына қиын-қыстау күн туғандаы "ел", "халық", "Отан" болу- болмау мәселесі күн тәртібіне қойылып, қазақ елінің ортақ жауға қарсы біріктіретін саяси қайраткер немесе күштің қажеттілігі айқын көрінеді. 1710 жылы Қарақұмда Кіші жүздің ханы болып Әбілқайыр сайланды.

Әбілқайыр таққа отырған соң қазаққа қауіп төндіріп, халқының тыныштығын бұзып, малын талан-таражға салып егінін таптап отырған жақын маңдағы жауларды Еділ қалмақтарын батыстағы түркімендерді, Бұхар, Хиуа хандықтарын, башқұрттарды тәубесіне келтіріп, жеңіп мәмілеге келеді.

1726 жылы өткен Ордабасыдағы үш жүз өкілдері қатысқан кеңесте Әбілқайырды жоңғарларға қарсы күресте бүкіл қазақ әскерінің бас қолбасшысы етіп хандар мен билер бірауыздан сайлайды. Осы жиында халық дәстүрі бойынша іс оңға басу үшін құрбандыққа ақбозат шалынған.

1726 жылы Бұлантты өзеннің жағасындағы қазақ жасағының жоңғарларды жеңуі.

1729 жылы Балқаш көлінің оңтүстігінде, Аңырақай түбінде Әбілқайырдың басшылығымен үш жүздің әскері қалмақтарға ойсырата соқы беріп жеңіске жетті.

Әбілқайыр сыртқы саясатта Ресеймен қарым-қатынас , мәміле жасауды ұйғарды.

Әбілқайырдың ойынша Ресейге қосылу Кіші жүз билігінің нығаюына себебін тигізеді деп ойлады. Бірақ, Ресей әкімшілігі басқа хандарды әлсірету есебінен жеке бір ханды күшейтуге мүдделі болмаған. Ресей әкімшілігі хандық биліктің әлсіреуін көздейді. Әбілқайыр Ресейге қалайда жұтылып кетпеудің қамын ойлап, жанталасып баққан.

Әбілқайыр  батырлығы мен көкіректігі, ақылдылығы мен билік құмарлығы, саясатшылығымен бірбеткейлігі астасқан қайшылығы мол, күрделі тұлға.

XVIII ғасыр қазақ халқының саяси тарихы Абылай ханның есімімен тығыз байланысты. Ол дәуір қазақ мемлекеттілігі, тәуелсіздігі, азаттығы қатал сынға түскен уақыт. Бір жағынан, жоңғар қалмақтарының жойқын шабуылы екінші жағынан көрші мемлекеттердің Ресей, Қытай империялық пиғылмен Қазақ жеріне көз салуы. Қазақ даласындағы саяси жағдайды шиленістіріп жіберді.

Осындай сын кезеңде Абылай үлкен мемлекет қайраткерлігіне тән ерік жігер, батылдық, батырлық, ақыл-айла танытып, елдің тәуелсіздігін сақтап қалуға көп еңбек сіңірді. Ол қайраты мен қарқыны қатты қалмақты күшті кезінде бітім-келіссөзбен орнын басып, ал олардың билеушілері арасында таң таласы туып, қалмақ іштей бүлінгенде әлсізін қолдау арқылы аздырып-тоздырып күйретсе, империялық саясат ақыл ойын, ерік-жігерін билеп алған Ресей мен Қытай арасында қазақ мемлекетіне тиімді саясат жүргізе білді.

Абылайдың қазақ елін қайтадан көтеру жолында өзінің бүкіл өмірін ақыл-ойы мен қажыр-қайратын қазақ халқының тәуелсіздігіне, елдің мұратына сарқа жұмсауы барысындағы күресі қырық жылдан астам уақытқа созылуы, өте ауыр болды, абыроймен аяқталды. Сосын Абылай хан заманның қиын-қыстау шақтарында өз басымен халқына үлгі-өнеге бола білді. Бұл жағынан оны көшпенділер көсемдерінен дарабоз озып шыққан тұлға деуге болады.

Қазақ ұлтының бүгінге дейін қат-қабат тарихының басты мазмұны елдің тыныштығы, бірлігі мен берекесі ата-бабаларымыздың  елдік пен бостандық жолындағы күресі XV ғасыр қуатты Қазақ хандығын құрғаны мәлім. Елмен елдесті, жаумен жауласты, дәуірлеу мен тоқырау, шарықтау мен құлдырау кезеңдерін бастан кешірді. Ақырында отаршылдықтың қамытын киді XVIII-XIX ғасыр халқымыз еркіндігінен, тәуелсіздігінен айырды. Елігі мен тәуелсіздігін қалпына келтіру үшін бірнеше ұлт-азаттық күресті қан-төгістерді бастан кешірді.

Ендіше, "Тәуелсіздік аспаннан түскен құдіреттің сыйы емес. Ол ғасырларға созылған ата-баба қанды жорығының, дабылды-дауылды күресінің заңды жалғасы. Қаншама елдің ардагер перзенттері осы тәуесіздіктің өзі емес, тек сәулесі үшін қанын төкті, жанын пида етті десеңші. Тереңнен ойлап тебіріне толғансаң -халқымыздың барша тарихы Тәуелсіздік үшін, елдік үшін халықтың бас бостандығы үшін күрес".

Дүние   жүзі    қазақтары   құрылтайы   салтанатты   мәжілісінде  Елбасы

Н. Назарбаев айтқандай, бүгінгі бостандық, бүгінгі тәуелсіздік өзінен-өзі келіп, басымызға қона қойған жоқ, азаттық үшін миллондаған адамның қаны шашылып, жаны қиналды, жазықсыз зардап шекті. Сол үшін ата-бабамыз өмір бойы күресті. Тәуелсіздік, Азаттық-қасиетті сөз, қастерліде киелі ұғым.

Тәуелсіздіктің туын жықпау өз қолымызда.

Бүгінгі жастар-халқымыздың болашағы, еліміздің ертеңі. Ұлттық санамыз саяси ой-өрісіміз сілкініс жасап, өрлеу жолына түскенде оларға біздің кім екенімізді, ата-бабамыздың қандай болғандығын, кең жазира байтақ өлкені қалай қорғағанын, бостандықты қалай аңсап, қалай қастерлеген, тірегіміздің мызғымас мықты екендігін осы ұрпаққа ұғындырып, келер ұрпаққа мирас етіп қалдыру-бізге парыз. Халқымыздың барша тарихы осы тәуелсіздік үшін , елдік үшін , халықтың бас бостандығы үшін күреске толы.

 Қорыта   айтқанда,   Елбасымыздың    арқасында    тарихымызды   жинақтап,

өткенімізді құрметтеп, хандарымызды ұлықтап, бүгінгі сан ұлттың бірлігін жарастырып, әлемге үлгі боларлық жаңа мемлекет болдық.Қазақ елі өзінің аңсаған азаттығы мен тәу етер тәуелсіздігінің қайырлы көшін әлемдік өркениет көшінің алдыңғы қатарына түскендігін айдай әлемге паш етті. Ең бастысы-қазақ халқы тәуелсіз мемлекеті бар, өзгелермен тең тұрып, иық тіресе алатын ұлтқа айналды.

Қазақ елі мәңгілік ел!

Қызылорда ОІІД ЕБҚКБ

тарапынан жарияланған

сайысқа

«Мен өмірді қалаймын!»

Қайран достар, аяймын мен сендерді,

Тірідей солған кескініңді ел көрді.

Құрбаны болған пенделер көп нашаның,

Ата-анаң сенің болашағыңа тым сенді...

Қалай ғана түсіп қалдың қақпанға,

Ердің бе екен алдамшы сөз, мақтанға.

Не көрінді көзіңе сенің бауырым?

Қазақ елі көбейе алмай жатқанда.

Бүгінде көкнәр «атасы» болды астың да,

Іздеп жейтін асы болды кәрі менен жастың да.

Тәуелді етті сол жабайы жапырақ

Аға-інілер, көкнәрді сен «ас» қылма!

Бәрін таста, есіңді жи, бүгінде,

Өлгенмен теңсің бейшара мына күйіңде.

Кеш болмайды қайта баста өмірді,

Болашақтың шамы өшпесін үйіңде!

Қартабай Асылзат

Қазалы қаласы, №17 Ғ. Мұратбаев атындағы орта мектептің

10-сынып оқушысы.

Астанада жолақы төлеуге ақшасы жетпеген қызды айдалаға түсіріп кеткен кондуктор жауапкершілікке тартылды деп хабарлайды Sputnik Қазақстанагенттігіне сілтеме жасаған NUR.KZ.

"Біз қызметтік тексеріс жүргізіп, автобус камерасынан видеожазбаны алдық. Камерада "Астана Арена" аялдамасында №303 автобусқа қыз мінгені көрінеді.Қыздың ақшасы болмапты.

Компания мамандары оқиға күндізгі сағат 12 шамасында болғанын айтты.

"Аялдама шынымен де біршама алыс, елсіз жерде орналасқан. Этикалық нормаға сүйенсек, баланы түсіріп кетудің қажеті жоқ еді. Кондуктор сыйақыдан қағылды, сондай-ақ оған қатаң сөгіс жарияланды", — деп толықтырды баспасөз қызметі.

Бұдан бұрын Facebook желісінде №303 бағдардағы автобусқа мінген қыздың анасы шағымданған болатын. Айтуынша, ақшасын жоғалтып алғандықтан баласын айдалада автобустан түсіріп кетіпті.

Қыздың ұялы телефонының қуаты таусылып, анасына қоңырау шала алмай, жылаған. Осы кезде сол маңда бір адам жолығып қалып, жолақыға ақша берген.

Топтасып төбелескен 6 тоғызыншы сынып оқушысының ата-анасы балалары үшін сотта жауап береді, деп хабарлайды Қазақпарат.

«Қаладағы мектептердің бірінің 9-сынып оқушылары төбелескен. Жанжалдан ешкім зардап шекпеген. Алайда, кикілжіңнің видеосы Интернетке шығарылған.

Төбелескендердің барлығы анықталды. Тергеу нәтижесі бойынша кәмелетке толмағандардың ата-аналарына ҚР Әкімшілік кодекстің 435-бабы «Кәмелетке толмаған адам жасаған бұзақылық» бойынша хаттама толтырылды.

Олардың барлығы сот алдында жауап береді», – деп хабарлады облыстық ІІД-нің баспасөз қызметі. Жасөспірімдер құқық қорғау органдарының арнайы есебіне тіркеуге алынды.

Білім және ғылым министрлігі нөлінші сыныптарға арнап әліппе әзірледі. Ведомствоның мәліметінше, 2019 жылы 380 бес жасар бүлдіршін мектепке дейінгі сыныпқа барады.

Арнайы әдибиеттен басқа, мамандар тапшылығы мәселесі де бар. Түйткілді мәселе парламент мәжілісінің депутаттық партиялық Білім бағдарындағы комиссияның көшпелі мәжілісінде талқыланды, деп хабарлайды Астана арнасы.

“Қазіргі таңда Әліппенің жобасын әзірлеп, ол еліміздің 30 балабақшасы мен мектептерінде апробациядан өткізілуде. Ол тізімде Қызылорда облысындағы бір мектепте бар. Болған соң ол мәселе қоғамдық талқылауға салынады”, – дейді ҚР Білім және ғылым министрінің орынбасары Бибігүл Асылова.

“Біріншіден, осы мектепге дейінгі мекемелер мен мектеп ортасындағы байланысты орнатуымыз қажет. Нақты бірізділік болуы тиіс. Бүгінгі таңда жоғары және орта білім беру ордалары осы мектепге дейінгі білім беру мамандарын оқытып, шығарып жатқандарымен мамандар тапшы”, – “Нұр Отан” фракциясының мүшесі, ҚР парламенті мәжілісінің депутаты Наталья Жұмаділдаева.

 12 жасар Гитанджали Рао судағы қорғасын мөлшерін жылдам анықтаудың қарапайым әрі арзан әдісін ойлап тапты. Осы жетістігімен ол 2017 жылы АҚШ-тың ең үздік жас ғалымы атанды. Дереккөз: Baq.kz

«Бұл өте тиімді әдіс емес. Себебі, судың қаншалықты таза екенін анықтау үшін оны тестінің көмегімен бірнеше рет тексеруіңізге тура келеді», – дейді жас ғалым.

Гитанджали ойлап тапқан құрылғы көміртек нанотүтікшелерінен жасалған. Девайстағы Bluetooth-дің арқасында тест нәтижесін смартфон экранынан көруге болады.

«Алғашында тәжірибем сәтсіз болды. Бірақ артынша қателіктерімнен сабақ ала бастадым. Сәтсіздіктің табысқа жеткізер жол екенін түсіндім», – дейді ол.

 Ғалымдар себебін анықтады Жүктіліктің соңғы айларында және туғаннан кейін алғашқы айларды жоғары температуралардың қысымына көп түскен балалар 30 жасында қатарластарынан аз табыс табады екен. Мұны ғалымдар айтып отыр.

Зерттеушілер 1969-1977 жылдары туған 12 миллион адамға талдау жүргізген. Олардың туған жылы мен жері, жынысы, ұлты мен кіріс көлемі, сондай-ақ сол кездегі ауа райы жағдайы есепке алынған. Жүктіліктің соңғы айларында және туғаннан кейінгі бір жылда 32°С ыстықта болған балалар есейгенде аз табыс тапқан. Іштегі балалар мен жаңа туған балалар ыстыққа өте сезімтал. Себебі олардың жүйке жүйесі жеткілікті дамымаған. Сондықтан ыстық бала миының дамуына, одан кейін болашақтағы проблемалардың туындауына әсер етеді екен.

Балаларға қазақ тілін үйретуге арналған ресурс пайда болды Бала тілі сайты қазақ тілін оқып, дамытқысы келетін 5 жастан жоғары жасөспірімдерге, сонымен қатар бала тәрбиесі мен оқытуды жүзеге асырушы тәрбиешілер мен мұғалімдерге, ата-аналарға арналған. Сайт интуитивті іздеу жүйесі мен ыңғайлы классификациялау жүйесі бар онлайн платформа негізінде жұмыс істейді.

«balatili.kz» сайтында дыбыс пен әріп, сөз, сөз тіркесі, сөйлем, мәтін, тұрақты сөз тіркестеріне қатысты дидактикалық оқу материалдары, сонымен бірге балалардың тілдік, жазу және дұрыс жазу, оқу дағдыларын қалыптастыру мақсатындағы оқыту материалдары қамтылады.

Оқыту мен ойынның негізінде құрылатын қазақ тілін оқытуға бағытталған кеңістік жеке немесе топпен, білім беру мекемесінде немесе үйде қолдануға болатын білім беруші интерактивті мультимедиалы мазмұнды құрайды.

Баланың жеке өзіндік жұмыс істеуіне арналған жұмыс парақтары, ұcтаздар мен тәрбиешілерге, ата-аналарға әдістеме парағы ұсынылады.

Лингводидактикалық мақсаттарына сәйкес оқыту материалдары мазмұны мен нысанына байланысты бірнеше топқа топтастырылады. Олар: «Әріп», «Дыбыс», «Сөз», «Сөйлем», «Сөз тіркестері», «Мәтін», «Санамақ», «Шығармашылық жұмыс», «Әдістемелік бұрыш».

Қазақ әріптерінің жазылуынан бастап қазақ тілінің грамматикасы мен орфографиясын меңгеруге қатысты материалдар, соның ішінде интерактивті әліппе, жас ерекшеліктеріне сәйкес аудиодиктанттар, интерактивті ойындар, тапсырмалар, каллиграфиялық дағдыларды дамытуға арналған бастырмалар топтастырылады.

Қазақ тіліне ғана тән ерекше атаулар мен сөз тіркестеріне қатысты семантикалық түсіндірмелері беріледі. Тұрақты сөз тіркестерінің мазмұнына назар аударылып, оларды қолдану ерекшеліктеріне қатысты интерактивті ойындар ұсынылады.

Балалардың жас ерекшеліктеріне сәйкес оқуға арналған көркем мәтіндер, соның ішінде қызықты әңгімелер, тақырыптық өлеңдер, интерактивке негізделіп жасалған жаңылтпаштар, жұмбақтар мен мақал-мәтелдер топтастырылады.

Сонымен қатар ұсынылатын мәтіннің мазмұнын түсініп, мазмұндауды, мазмұндаманы жазуды, тірек сөздер арқылы әңгіме құрастырып, өз ойын қалыптастыруға көмектесетін арнайы тапсырмалар әзірленеді. Балалардың сөздік қорын байыту арқылы қазақ тілінің қазыналы бай тілдік әлеміне жетелеу, оқу дағдысын дамыту, сөздік қорын молайту сияқты дағдыларды қалыптастыру негізгі мақсатты құрайды.

Шығарма, эссе, мәтін түзу, мәтінге тақырып қою, жазу әдістері ұсынылады. Балалардың жас ерекшеліктерін ескере отырып, басып шығарып алуға болатын бояуға арналған суреттер, сурет салуды үйретуге арналған материалдар топтастырылады. Олардың мазмұны ұлттық сипатта болады. Қазақтың ұлттық киімдері, үй жабдықтары, этнографиялық атаулар мен ұғымдар, ұлттық ойын түрлері, этникалық сипаттағы ономастикалық атаулар, т.б. тақырыптарын қамтиды.

Жалпы лингвистикалық мәселелерге қатысты, балалардың ой- өрісі мен сөз байлығының дамуына, азамат ретінде қалыптасуына, тәрбиеге қатысты арнайы мамандардың мақалалары, ғылыми еңбектері, сонымен қатар балабақша мен бастауыш сыныбының мұғалімдеріне көмекші құралдар, сабақ жоспарлары жарияланып отырады.

Жаңа жыл! Жаңа күн! Жаңа өмір!

Жаңа жыл мерекесіне орай безендірілген залға музыка ырғағымен сәнді киінген балалар залға кіреді.
Тәрбиеші:
Жаңа жылдың таңы неткен арайлы,
Ақ мамыққа бөлеп алды маңайды.

Жаңа жыл (Жаңа жылда жасыл шырша жанында, Қазақша Тәрбие сағат)

Жаңа Жылға арналған ертеңгілік «Ертегі әлемі»
«Балдырған» мектепке даярлық тобы

КҚМК №4 «Балдырған» балабақшасы

ҚОШ КЕЛДІҢ ЖАҢА ЖЫЛ
Жаңа жыл мерекесі
Ертенгіліктің мақсаты: Балаларға «Жаңа жыл» мерекесін дәстүрлі емес жолмен мерекені өткізуге үйрету.
Пәнаралық байланыс: Музыка, тіл дамыту, айналамен танысу, би өнері.
Көрнекілігі: Сиқырлы таяқшалар, әсемделген шырша, қыс суреті,ойын өткізуге арналған құралдар

Қатысушылар: 1-11 сынып оқушылары, Cтуденттерге: 1,2,3,4,5 курс студенттері
Қатысушы жұмыстарын қабылдау мерзімінің соңғы күні: 18.05.2017ж
Қорытынды уақыты: 20.05.2017ж
Ұйымдастырушы:  SABAQTAR – Ақпараттық сайты

Байқау түрлері:

Астанада кәмелет жасқа толмаған баланы шапалақпен ұрғаны үшін зейнеткер айыппұл төледі. Бұл туралы Астана сотының баспасөз қызметі хабарлады.

“Зейнеткер Е кәмелеткен толмаған Н-ға зорлық-зомбылық көрсетіп,  басынан ұрған, бірақ денсаулығына зиян келтірмеген ”, – делінген ведомство хабарламасында.

Зейнеткер бұл әрекеттерін баланы тәрбиелеу мақсатында шапалақпен ұрдым деп түсіндірген.

Астана қаласының мамандандырылған ауданаралық әкімшілік сотының қаулысымен ер адам әкімшілік жауапкершілікке тартылып, 73-баптың 2-бөлімінің 1-бөлігі бойынша кінәлі деп танылып, оған 10 АЕК мөлшерінде айыппұл тағайындалған.